مکتب ودانتا اصیل ترین جریان فکری و فلسفی هندی است که اصول فکری خود را از اوپانیشادها گرفته و بر وحدت گرایی و یکتاپرستی تاکید دارد. مورخان هندی، تاریخ این مکتب را به سه دوره ماقبل شانکارا، دوره شانکارا و دوره پساشانکارا تقسیم می کنند. در دوره اول، شخصیت هایی مانند بادرایانا و گوداپادا ظاهر شدند و حکمت ودانتا را پایه ریزی کردند. در دوره دوم شانکارا به بسط این حکمت پرداخت و سهم زیادی در گسترش و اشاعه آن داشت. در دوره سوم نیز رامانوجا با نظریات انتقادی خود قرائت متفاوتی از وحدت گرایی و مفهوم حقیقت نهایی ارائه کرد و دامنه این مکتب را گسترش داد. بطور کلی بانیان و مفسران حکمت ودانتا در هر دوره برحسب ذوق و سلیقه فکری خود به شرح و بسط این مکتب پرداختند و باعث غنی تر شدن آن شدند. آنچه اهمیت دارد این است که همه آنها در یکتاپرستی و وحدت گرایی اتفاق نظر داشتند، هر چند درباره بعضی از مباحث میان برخی از ایشان اختلاف نظر جدی وجود داشت و این اختلاف در میان پیروان آنها نیز مطرح بود. در میان متفکران معاصر هند برخی مانند رابیندرانات تاگور کوشیدند سازشی میان آنها ایجاد کنند. نفوذ مکتب ودانتا در میان متفکران و هنرمندان معاصر هندی نیز عمیق بوده است، بطوریکه جهان بینی آنها کاملا تحت تاثیر این مکتب بوده است. در نوشتار حاضر سیر تاریخی این مکتب و نسبت آن با وحدت گرایی مورد بررسی قرار می گیرد.

مطابق با اصل بی طرفی به عنوان یکی از ستون های اصل «حاکمیت قانون» (Rule of Law)، قانون باید نسبت به تضادهای افراد، بی تفاوت باشد. هدف این مقاله، تبیین دلایل اعتبار اصل بی طرفی و ارائۀ چهارچوبی برای به کارگیری این اصل در قانون گذاری کیفری در حوزۀ فرهنگ است. ازاین رو، مهم ترین مبانی قانون گذاری کیفری بی طرفانه و رویکردی که این گونه هنجارگذاری در حوزۀ فرهنگ از آن حاصل می گردد و مهم ترین معیارهای قانون گذاری کیفری مبتنی بر این رویکرد، مورد پرسش می باشد. مقالۀ پیشِ رو به روش توصیفی – تحلیلی، به بررسی سؤال های مطروحه می پردازد و بنابر یافته های آن، نگرش بی طرفانه به قانون گذاری کیفری از مبانی مختلفی نظیر خودفرمانی، فردگرایی و خواست عمومی شهروندان نسبت به حکمرانی بر آن ها سرچشمه می گیرد. این مؤلفه ها با محتوای کثرت گرایی فرهنگی که اختیار پیروی از عمده امور فرهنگی را به شهروندان واگذار می نماید، منطبق می باشند. هنجارگذاری کیفری بر اساس این رویکرد، متکی بر معیارهایی نظیر عدالت خواهی، کمینه گرایی و ساختار فرایندی و نهادی قانون گذاری کیفری است و قانون کیفریِ برخاسته از آن، از تبعیضات فرهنگی ناروا به دور است و از همۀ فرهنگ ها جانب داری یکسان می نماید.

مسیله «امکان اخلاق» در قرایت وحدت گرایانه عرفانی یکی از چالش های پیش روی متفکران حوزه نسبت اخلاق و عرفان است. یکی از نظریه های مهم در این حوزه، «ناسازگاری اخلاق با وحدت گرایی عرفانی» است، بدین معنا که این نگرش عرفانی اخلاق را ناممکن و بی معنا می سازد. در این نوشتار با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با ابتنای بر نگرش منطقی، ضمن تقریر مدعای قایلان به این نظریه، پیش فرض های آن ها درباره اخلاق و علت های ناسازگاری آن با وحدت گرایی عرفانی بررسی می شود. این پیش فرض ها را که درواقع، شرایط لازم کاربرد و اطلاق اخلاق اند، می توان تحت مقولات هستی شناختی، انسان شناختی و ارزش شناختی تحلیل کرد: از حیث هستی شناختی اخلاق مستلزم کثرت اندیشی و قول به اصالت و واقعیت تمایزات میان امور مختلف است؛ از حیث انسان شناختی اخلاق مستلزم اثبات هویت های فردی مستقل است و بر اساس آن غیریت میان «خود» و «دیگری» شکل می گیرد و این امر برای ایجاد رابطه اخلاقی ضروری است و از حیث ارزش شناختی از مقومات تفکر و زبان اخلاقی، اعتبار مقولات ارزشی و هنجاری متمایز مانند خیر و شر، خوب و بد یا درست و نادرست است. به ادعای صاحبان این نظریه از لوازم منطقی وحدت گرایی عرفانی، نفی واقعیت تمایزات میان موجودات، انکار غیریت میان خود و دیگری و بی معنایی خیر و شر است و این امور در تضاد با پیش فرض های مذکور است و درنتیجه، شرایط کاربرد اخلاق را از میان می برد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

براساس دیدگاه کثرت گرایی در مورد منطق، چندین نظام درست از منطق وجود دارند. در بیشتر قرائت هایی که از این دیدگاه وجود دارد، نسبی باوری در مورد منطق پذیرفته شده و درستی یک نظام از منطق به نحوی وابسته به مولفه ای متمایز از آن نظام منطقی دانسته می شود. بیل و رستال اما مدعی ارائه تقریری از کثرت گرایی هستند که در یک زبان واحد ارائه شده و متضمن قبول نسبی باوری در مورد منطق نیست. در مقاله حاضر، برخی از مهم ترین انواع کثرت گرایی را معرفی کرده و نشان می دهیم که برخلاف ادعای بیل و رستال، کثرت گرایی ایشان اولا نمی تواند در یک زبان واحد ارائه شود؛ ثانیا متضمن قبول نوعی از نسبی باوری در مورد منطق است. بر اساس قبول این نتایج، تلاش می کنیم با معرفی دیدگاهی با عنوان «وحدت گرایی حداقلی» نشان دهیم که درصورتی که کسی بخواهد دیدگاه بیل و رستال را به عنوان یک دیدگاه قابل اعتنا در این حوزه در نظر بگیرد، لازم است وحدت گرایی حداقلی را بپذیرد.

وحدت گرایان اسلامی از «ملی گرایی»، به دلیل نقش آن در ایجاد تفرقه و نزاع میان مسلمانان و تجزیه سرزمین های اسلامی، بدبین می باشند، ملی گرایان نیز به دلیل برداشت نادرست از مفهوم «وحدت اسلامی»، آن را مساوی با نادیده گرفتن وفاداری ها و منافع ملی و مذهبی ملل مسلمان به نفع تشکیل «امت واحده اسلامی» می پندارند؛ بنابراین هر دو گروه، جمع میان «ملی گرایی» و «وحدت اسلامی» را غیرممکن می دانند.در این پژوهش برآنیم که با بررسی حیات سیاسی پیامبر (ص) و امام علی (ع)، تجربه تاریخی ملل اروپایی برای تشکیل اروپای واحد، نگرش مفهوم شناسانه به مفهوم «ملی گرایی» و «وحدت اسلامی» و هم چنین توجه به دو نظریه «هویت های جمعی» در جامعه شناسی و «همگرایی» در روابط بین الملل؛ امکان جمع ملی گرایی با فراملی گرایی (وحدت اسلامی) را بیازماییم.

چرا مجازات می کنیم؟ این سوالی است که قرن هاست ذهن فلاسفه و اندیشمندان حقوق کیفری را به خود مشغول کرده است. در پاسخ به این سوال استدلال های سنتی در دو جبهه سزادهی و سودانگاری قرار گرفته اند. از آنجا که این دو دیدگاه رقیب از دیرباز یکدیگر را به عدم تکافو برای توجیه مجازات متهم کرده اند، استدلال های جدیدتر تمایل به آشتی دادن آن ها دارند تا حتی المقدور از مزایای هر یک بهره مند شده، از معایب آنها به دور باشند. در این مقاله ابتدا دیدگاه های وحدت گرای مجازات که به سزادهی یا سودانگاری مطلق پایبندند بررسی می گردد و، پس از آشکارشدن نقاط ضعف هر یک، دیدگاه های تکثرگرای مجازات که سزادهی و سودانگاری را در کنار هم قرار می دهند، تحلیل خواهند شد.

روند رو به توسعه فرایند جهانی شدن موجب پیچیده تر شدن روابط میان کشورها شده است. این امر موجب شده تا ضرورت یکسان سازی قواعد حقوقی به منظور تامین اثربخشی و قابلیت پیش بینی قواعد بیشتر احساس شود. با این حال تفاوت بنیادین نظام های حقوقی در حوزه مسوولیت مدنی مانع از آن شده تا درگذشته یکسان سازی در ماهیت قواعد این حوزه صورت پذیرد و بیشتر به تطبیق قواعد ناظر بر تعیین قانون حاکم در این حوزه اکتفا شده، با این حال گسترش روابط اقتصادی و پذیرش مفهوم مسوولیت ناشی از فعالیت های اقتصادی باعث شده است تا وحدت گرایی در قواعد مسوولیت مدنی در زمره اولویت های طرح یکسان سازی قواعد در محدوده اتحادیه اروپا قرار گیرد. هر چند مبانی مسوولیت مدنی در کشورهای عضو این اتحادیه تفاوت های بنیادینی با هم دارند، تشکیل نظام اتحادیه اروپا و تکیه بر اصل آزادی تردد کالا، خدمات و اشخاص موجب وابستگی بیشتر عملکرد موثر بازار مشترک به یکسان سازی قواعد مسوولیت مدنی شده است. مقاله پیش رو با مطالعه ای تحلیلی به بررسی فرایند وحدت گرایی در نظام مسوولیت مدنی در اتحادیه اروپا می پردازد.

مفهوم وحدت اسلامی، در تاریخ معاصر از شبه قاره ی هند برخاست و در نهایت، از طریق سید جمال در جهان اسلام گسترش یافت. این مفهوم همواره در چارچوب دوگانه ی مفهومی فرقه گرایی و سکولاریسم مورد خوانش و توجه قرار گرفته است. همین مسئله سبب شده که این مفهوم درست عکس کارکرد خود که ایجاد وحدت در بین فرق اسلامی برای غلبه بر عقب ماندگی ناشی از استعمار و استبداد است، عمل کند. در این مقاله سعی بر آن است که زمینه های تاریخی و سیاسی اجتماعی ایجاد، تطور و گسترش این مفهوم بررسی شود.

نوشتار حاضر بررسی کوتاهی است از موضوع وحدت ادیان،کثرت گرایی دینی در نظر عارفان مسلمانان به ویژه حافظ شیرازی و ابن فارض مصری.این موضوع در روزگار حاضر اهمیت زیادی یافته است؛در این مقال نیز پاره ای از چشم اندازهای جدید با دیدگاههای قدیم مورد بررسی قرار گرفته است.بی آنکه این بزرگان را از مقاطع تاریخی خویش جدا کنیم و درظرف امروز و اندیشه های جهان مدرن مورد بحث قرار دهیم،نشان داده ایم که چون عرفا به ادیان و مذاهب نگاهی باطنی داشته اند و به سبب آنکه مذاهب و فرقه های مختلف را جلوه های اسماء و صفات الهی به حساب آورده اند،از نزاع ها و تعصبات فرقه ای فراتر رفته اند.علاوه براین در این نوشتار نگاه حافظ و ابن فارس به گناه مورد بررسی قرار گرفته و تفاوت دیدگاه آن دو تبیین شده است.نگاه حافظ به گناه مثل موارد بسیار دیگر هم عرفانی و هم اجتماعی است و علاوه بر اینکه پاره ای از گناهان را جبری می داند،در گناهان به نوعی طبقه بندی میرسد،ولی ابن فارض گناه را هم در مقام عشق و عاشقی تفسیر می کند و مبنای پرهیز از آن و اقبال بدان را از نظر محبوب می داند.حافظ به عنوان عارفی هنرمند و متفکری زندگی شناس مورد بحث قرار گرفته و ابن فارض به صورت سالگی مستغرق در عشق الهی،ولی هر دو دلبردة محبت و طالب مشاهده زیبایی محبوب.